Ενότητα 5.3
1.
Τι
ονομάζουμε αλληλόμορφα; Να αναφερθεί παράδειγμα.
Πρόκειται για
διαφορετικές μορφές του ίδιου γονιδίου. Για παράδειγμα, όσον αφορά τη μορφή των
λοβών των αυτιών, μπορεί το ένα αλληλόμορφο να καθορίζει ελεύθερους λοβούς και
το άλλο προσκολλημένους. (σελ. 103)
2.
Πόσα
αλληλόμορφα διαθέτει ένα διπλοειδής οργανισμός για κάθε χαρακτηριστικό; Πόσα
παίρνει από τον πατέρα και πόσα από τη μητέρα;
Για κάθε
χαρακτηριστικό οι διπλοειδείς οργανισμοί διαθέτουν δύο αλληλόμορφα, τα οποία
βρίσκονται σε αντίστοιχες θέσεις των ομόλογων χρωμοσωμάτων. Ένα αλληλόμορφο το
κληρονομεί από τον πατέρα και το άλλο από τη μητέρα. (σελ. 103)
3.
Ποια
σχέση έχουν τα γονίδια που βρίσκονται σε ομόλογα χρωμοσώματα;
Είναι αλληλόμορφα. (σελ.
103)
4.
Ποιο
άτομο ονομάζεται ομόζυγο και ποιο ετερόζυγο;
Ένα άτομο μπορεί να
φέρει ίδια ή διαφορετικά αλληλόμορφα για ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό. Όταν
τα αλληλόμορφα είναι ίδια, το άτομο που τα φέρει είναι ομόζυγο για το
συγκεκριμένο χαρακτηριστικό, ενώ, αν είναι διαφορετικά, το άτομο είναι ετερόζυγο. (σελ. 103)
5. Πότε ένα αλληλόμορφο ονομάζεται επικρατές και πότε
υπολειπόμενο;
Το αλληλόμορφο του οποίου η δράση καλύπτει
τη δράση του υπολειπόμενου και εκδηλώνεται στην ετερόζυγη κατάσταση ονομάζεται επικρατές και
συμβολίζεται συνήθως με κεφαλαίο γράμμα (π.χ. Α). Το αλληλόμορφο του οποίου η
δράση δεν εκδηλώνεται στην ετερόζυγη κατάσταση παρά μόνο στην ομόζυγη και η
δράση του καλύπτεται από το επικρατές ονομάζεται υπολειπόμενο και
συνήθως συμβολίζεται με το αντίστοιχο πεζό γράμμα (π.χ. α). (σελ. 103)
Ενότητα
5.5
1.
Ποια η διαφορά ενός κληρονομικού από ένα
επίκτητο χαρακτηριστικό;
Οι οργανισμοί, καθώς αναπτύσσονται,
εμφανίζουν μια μεγάλη ποικιλία χαρακτηριστικών, από τα οποία άλλα έχουν
κληρονομήσει από τους γονείς τους και άλλα οφείλονται στις επιδράσεις του
περιβάλλοντος. Εάν, για παράδειγμα, μπορείτε να αναδιπλώνετε τη γλώσσα σας,
αυτό είναι ένα κληρονομικό
χαρακτηριστικό, ενώ, αν μπορείτε να μιλάτε τρεις ξένες γλώσσες, αυτό οφείλεται
σε εκπαίδευση και μελέτη, είναι συνεπώς ένα επίκτητο χαρακτηριστικό. (σελ. 107)
2. Τι ονομάζουμε κληρονομικότητα;
Η μεταβίβαση των γενετικών
χαρακτηριστικών από τους γονείς στους απογόνους ονομάζεται κληρονομικότητα. (σελ.
107)
3.Από
τι καθορίζονται τα χαρακτηριστικά μας;
Τα χαρακτηριστικά μας καθορίζονται από
γονίδια που βρίσκονται στα ομόλογα χρωμοσώματα αλλά και από το περιβάλλον.
4. Τι
ονομάζεται γονότυπος και τι φαινότυπος;
Το σύνολο των αλληλομόρφων που
βρίσκονται σε κάθε σωματικό κύτταρο ενός οργανισμού αποτελεί τον γονότυπο του
οργανισμού, ενώ το σύνολο των χαρακτηριστικών του (μορφολογικών, ανατομικών,
φυσιολογικών κτλ.) αποτελεί τον φαινότυπό
του. (σελ. 107)
5. Να
διατυπώσετε τους νόμους του Mendel.
·
Τα άτομα που
προέρχονται από διασταύρωση ομόζυγων γονέων οι οποίοι διαφέρουν σε ένα ή
περισσότερα χαρακτηριστικά είναι ομοιόμορφα μεταξύ τους ως προς τα
χαρακτηριστικά αυτά.
·
Όταν
διασταυρώνουμε ετερόζυγα άτομα, επανεμφανίζονται στους απογόνους τους τα
χαρακτηριστικά των γονέων τους με καθορισμένη αναλογία. (σελ. 109)
