4.4 Το αναπνευστικό σύστημα του ανθρώπου - Βιολογία Α' Γυμνασίου

Περίληψη

Οι θρεπτικές ουσίες της τροφής από το  λεπτό έντερο πηγαίνουν με τη βοήθεια του αίματος σε όλο το σώμα, δηλαδή σε όλα τα κύτταρα. Στα κύτταρα, και συγκεκριμένα στα μιτοχόνδρια, γίνεται η κυτταρική αναπνοή, δηλαδή η διάσπαση της γλυκόζης που προέρχεται από την τροφή, με σκοπό οι οργανισμοί να εξασφαλίσουν  την ενέργεια που χρειάζονται. 


Γλυκόζη + οξυγόνο --> διοξείδιο του άνθρακα + νερό + ενέργεια

Το οξυγόνο που απαιτείται για την κυτταρική αναπνοή οι οργανισμοί το προμηθεύονται από τον ατμοσφαιρικό αέρα, ενώ αποβάλλουν στο περιβάλλον το διοξείδιο του άνθρακα, που παράχθηκε κατά την κυτταρική αναπνοή. Η ανταλλαγή των αερίων, δηλαδή του οξυγόνου και του διοξειδίου του άνθρακα,  στο επίπεδο του οργανισμού ονομάζεται αναπνοή. Η αναπνοή περιλαμβάνει την εισπνοή, κατά την οποία εισέρχεται στους πνεύμονες αέρας πλούσιος σε οξυγόνο, και την εκπνοή, κατά την οποία εξέρχεται από τους πνεύμονες αέρας πλούσιος σε διοξείδιο του άνθρακα. Για την εισπνοή συστέλλονται οι πλευρικοί μύες και το διάφραγμα  κι έτσι ο όγκος του θώρακα μεγαλώνει, με αποτέλεσμα να εισέρχεται ο αέρας. Για την εκπνοή οι μυς και το διάφραγμα χαλαρώνουν και έτσι ο όγκος του θώρακα μικραίνει και ο αέρας πιέζεται να βγει έξω.

Ο αέρας ακολουθεί την εξής πορεία: Aπό τη μύτη κατεβαίνει στο φάρυγγα και στη συνέχεια στο λάρυγγα.  Η επιγλωττίδα κατεβαίνει και εμποδίζει την είσοδο της τροφής στον λάρυγγα. Κάτω από την επιγλωττίδα βρίσκεται η γλωττίδα, στα άκρα της οποίας υπάρχουν οι  φωνητικές χορδές. Από το λάρυγγα ο αέρας πηγαίνει στην τραχεία και στους βρόγχους, που οδηγούν στους πνεύμονες. Στους πνεύμονες κάθε βρόγχος διακλαδίζεται σε μικρότερους αγωγούς και δημιουργείται το βρογχικό δέντρο. Στα άκρα αυτού του δέντρου υπάρχουν οι κυψελίδες.  Στις κυψελίδες γίνεται η ανταλλαγή των αερίων (με διάχυση), ανάμεσα στον αέρα που εισπνέουμε και είναι πλούσιος σε οξυγόνο και στο αίμα που ήρθε από το σώμα πλούσιο σε διοξείδιο του άνθρακα.  Έτσι το αίμα παραλαμβάνει οξυγόνο και αφήνει διοξείδιο του άνθρακα. Στη συνέχεια το αίμα μεταφέρεται σε όλο το σώμα, όπου αφήνει το οξυγόνο και παραλαμβάνει το διοξείδιο του άνθρακα. 

                                   

                              

                                          

Παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία του αναπνευστικού συστήματος είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση, που προκαλεί για παράδειγμα εμφύσημα και βρογχίτιδα, και ο τρόπος ζωής, όπως το κάπνισμα που προκαλεί καρκίνο των πνευμόνων.

Ερωτήσεις

1. Τι είναι κυτταρική αναπνοή, πού γίνεται και για ποιο λόγο γίνεται; Ποια τα προϊόντα και ποια τα αντιδρώντα της;

2. Ποιος είναι ο ρόλος του αναπνευστικού συστήματος;

3. Ποιες οι κινήσεις των αναπνευστικών μυών και πώς μεταβάλλεται ο όγκος του θώρακα κατά την εισπνοή;

4. Ποιες οι κινήσεις των αναπνευστικών μυών και πώς μεταβάλλεται ο όγκος του θώρακα κατά την εκπνοή;

5. Ποια η πορεία του αέρα από τη στιγμή που εισπνέουμε μέχρι να φτάσει στις κυψελίδες;

6. Τι συμβαίνει στις κυψελίδες;

7. Τι είναι η επιγλωττίδα και ποιος ο ρόλος της;

Αντιστοίχιση - τα όργανα του αναπνευστικού συστήματος

Διαπνοή-Αναπνοή-Φωτοσύνθεση

8. Ποιοι παράγοντες προκαλούν τις παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος;