5.4 ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ - ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Ερωτήσεις
1. Ποια συστήματα συνεργάζονται για την κίνηση στον άνθρωπο;
α. μυοσκελετικό
β. αναπνευστικό
γ. κυκλοφορικό, που μεταφέρει συνεχώς οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες για να
καλυφθούν οι ενεργειακές απαιτήσεις της κίνησης
δ. νευρικό, που έχει
ρόλο συντονιστή.
2. Πώς διακρίνεται ο σκελετός του ανθρώπου;
- σκελετός κορμού (κρανίο, θώρακας, σπονδυλική στήλη)
- σκελετός άκρων (σκελετός άνω & κάτω άκρων)
3. Από τι αποτελείται η σπονδυλική στήλη και τι παρουσιάζει;
- αποτελείται από σπονδύλους, ανάμεσα στους οποίους υπάρχουν ελαστικοί δίσκοι, οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι.
- Οι σπόνδυλοι τοποθετούνται ο ένας πάνω στον άλλο, σχηματίζοντας ένα σωλήνα, τον σπονδυλικό σωλήνα.
- Μέσα στον σωλήνα αυτό προφυλάσσεται ο νωτιαίος μυελός.
- παρουσιάζει τέσσερα κυρτώματα: δύο προς τα εμπρός (αυχενικό, οσφυϊκό) και δύο προς τα πίσω (θωρακικό, ιερό).
4. Ποιος είναι ο ρόλος της σπονδυλικής στήλης;
Συγκρατεί το βάρος του σώματος, αλλά ταυτόχρονα είναι ευλύγιστη.
5. Από τι αποτελούνται τα οστά;
Τα οστά είναι συμπαγείς και σκληρές δομές που αποτελούνται από:
- κύτταρα (οστεοκύτταρα)
- άλατα (φωσφόρου και ασβεστίου), που τα κάνουν σκληρά
- άλλες ουσίες, που τους προσδίνουν ελαστικότητα.
Εξωτερικά κάθε οστό καλύπτεται από μια μεμβράνη (περιόστεο) --> βοηθά στην ανάπτυξη των οστών και στην επούλωσή τους αν σπάσουν.
Εσωτερικά υπάρχουν κοιλότητες. Κάποιες περιέχουν τον ερυθρό μυελό, ο οποίος παράγει κύτταρα του αίματος.
6. Πώς διακρίνονται τα οστά ανάλογα με τη μορφή τους;
μακρά π.χ. μηριαιό, βραχέα π.χ. σπόνδυλος και πλατιά π.χ. ανώνυμο.
7. Πώς συνδέονται μεταξύ τους τα οστά;
αρθρώσεις
8. Πώς διακρίνονται οι αρθρώσεις;
διάρθρωση --> επιτρέπει τις κινήσεις των οστών που συμμετέχουν σε αυτή (π.χ. ώμος).
συνάρθρωση --> δεν επιτρέπει καμία κίνηση (π.χ. λεκάνη) ή επιτρέπει πολύ περιορισμένες κινήσεις (π.χ. σπονδυλική στήλη)
9. Να περιγράψετε μια διάρθρωση.
Στη διάρθρωση τα οστά συγκρατούνται με τη βοήθεια των συνδέσμων και περιβάλλονται από ένα σάκο, τον αρθρικό θύλακα. Κινούνται χωρίς να τρίβονται μεταξύ τους χάρη στο αρθρικό υγρό, που υπάρχει στην αρθρική κοιλότητα και δρα σαν «λιπαντικό» που διευκολύνει τις κινήσεις. Οι επιφάνειες επαφής καλύπτονται από χόνδρο, τον αρθρικό χόνδρο.
10. Ποια ικανότητα έχουν οι μυς και γιατί;
Συστέλλονται και χαλαρώνουν. Έτσι, βοηθούν στις κινήσεις.
11. Σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται οι μυς;
- Οι σκελετικοί μύες --> λειτουργούν με τη θέλησή μας. Διαθέτουν τένοντες με τους οποίους προσφύονται στα οστά. Συνήθως λειτουργούν κατά ζεύγη. Ανάλογα με την κίνηση, όταν ο ένας συστέλλεται, ο άλλος χαλαρώνει, με αποτέλεσμα να κινούν τα οστά.
- Οι λείοι μύες λειτουργούν ανεξάρτητα από τη θέλησή μας (π.χ. κινήσεις των τοιχωμάτων του στομάχου και του εντέρου)
- Ο καρδιακός μυς συναντάται μόνο στην καρδιά. Λειτουργεί και αυτός ανεξάρτητα από τη θέλησή μας, αλλά έχει διαφορετική δομή από αυτή των λείων μυών.
12. Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στη διατήρηση της καλής κατάστασης του μυοσκελετικού συστήματος;
ισορροπημένη διατροφή --> ασβέστιο
--> βιταμίνη D (γάλα, γαλακτοκομικά προϊόντα, αυγά) (Βιταμίνη D μπορεί να συνθέσει και ο οργανισμός μας από την αντίστοιχη προβιταμίνη, με τη βοήθεια της ηλιακής ακτινοβολίας)
φυσική άσκηση: Όταν ασκούμαστε τακτικά, οι μύες μας αποκτούν μεγαλύτερη αντοχή και λειτουργούν καλύτερα. Σε αντίθετη περίπτωση, οι μύες ατροφούν και οι αρθρώσεις γίνονται δύσκαμπτες.
13. Ποιες βλάβες μπορεί να υποστεί ο σκελετός;
- Κάταγμα: σπάσιμο των οστών.
- Διάστρεμμα (στραμπούληγμα): κάκωση των ιστών μιας άρθρωσης χωρίς την απομάκρυνση των αρθρούμενων οστών.
- Εξάρθρωση: η πιο σοβαρή βλάβη μιας άρθρωσης, κατά την οποία έχουμε και απομάκρυνση των αρθρούμενων οστών.
Δείτε ένα video για τον ανθρώπινο σκελετό εδώ.
